برنامه‌ریزی در دانشگاه علوم پزشکی: چالش‌ها و راهکارها

نوع مقاله : پژوهشی (Original Research)

نویسندگان

1 دانشیار، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

2 استاد، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، گروه علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: برنامه‌ریزی شامل انتخاب اهداف درست و روش مناسب برای دستیابی به اهداف است. مدیران دانشگاه با چالش‌های در برنامه‌ریزی برای دستیابی اثربخش و کارآمد به اهدافشان ‎مواجه هستند. این مطالعه با هدف شناسایی چالش‌های برنامه‌ریزی مدیران دانشگاه علوم پزشکی و ارائه راهکارها انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه موردی در سال 1398 به صورت کیفی در 11 دانشکده دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. جامعه پژوهش شامل مدیران ارشد، میانی و عملیاتی دانشگاه بودند. نمونه‌گیری به صورت هدفمند و با حداکثر تنوع انجام شد و تا اشباع داده‌ها ادامه یافت (91 مصاحبه). برای جمع‌آوری داده‌ها، از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق به انضمام بررسی مستندات استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل موضوعی با نرم افزار MAXQDA11 استفاده شد.
یافته‌ها: جابجایی مدیران ارشد، عدم اعتقاد به برنامه‌ریزی، اختیارات کم، سابقه شکست برنامه‌های مدیریتی، شعاری بودن برنامه‌ها، غیر قابل پیش بینی بودن برنامه‌ها، عدم تناسب اهداف با فعالیت‌ها، نداشتن مدل مناسب برنامه‌ریزی، مقاومت افراد در برابر برنامه‌ها، فرهنگ کارگروهی ضعیف، نداشتن نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده، ارتباطات ضعیف سازمانی، کمبود بودجه، نداشتن فرآیند کاری مشخص برای برنامه‌ریزی و نداشتن ناظر خارج از دانشکده از جمله مهم‌ترین چالش‌های برنامه‌ریزی در دانشگاه‌ بود. تقویت تعهد مدیران و کارکنان، توسعه فرهنگ مدیریت مشارکتی، آموزش مستمر کارکنان، بهبود ارتباطات بین مدیران و کارکنان، ارزیابی منظم برنامه، الگوبرداری از سازمان‌های موفق، تأمین منابع مالی و گسترش تعاملات با بخش صنعت راهکارهای مناسبی برای رفع این چالش‌ها هستند.
نتیجه‌گیری: مدیریت و رهبری ضعیف، برنامه‌ریزی نادرست، فرهنگ نامناسب سازمانی، عدم توجه به یادگیری سازمانی و مدیریت ضعیف کارکنان، منابع و فرآیندهای کاری از موانع عمده برنامه‌ریزی مدیران دانشگاه‌ هستند.

کلیدواژه‌ها


1. OECD (2007) Funding Systems and Their Effects on Higher Education Systems: Country study-Austria, OECD.
2. Esa Samari, Mohammad Yomni Douzi Sorkhabi, Ibrahim Salehi Imran, Gholamreza Geraninejad(2013). Investigation and identification of effective factors in the process of university development in Iranian public universities.
3. Arasteh, H. (2000), Leadership and Management in Higher Education. Tehran, publishing company bazargan.
4.khorshidi A, Mahdavi M, Salmani Qahbazi A(2004). Factors and indicators affecting the productivity of universities and higher education center.
5. Ghorchian, J. R. (2009). Designing a Model for Performance Evaluation of Units of Islamic Azad University based on Organizational Excellence Indicators. Journal of Research in Educational Management, 1, (In Persian).
6. Saatsaz M. A (2019). Historical investigation on water resources management in Iran. Environment, Development and Sustainability.
7. Khastar H, Batmani M A, Omidian M. Universities Strategic Planning based on organizational life cycle: A case study. MIU(2016)  4;(2): 227-240
8. Lyons JB, Jordan J, Faas P, Swindler S. Organizational development goes digital: Applying simulation to organizational change. Journal of Change Management. 2011;11(2):207-21.
9. Lyons JB, Jordan J, Faas P, Swindler S. Organizational development goes digital: Applying simulation to organizational change. Journal of Change Management. 2011;11(2):207-21.
10. Roger D WaD, Joseph R. Mass Media Research (2005). First ed. Tehran: Soroush
11. Robert Y (1997). Case study. Second ed. Tehran: Cultural Research Office
12. Meredith Ge(2004). Quantitative and Qualitative Research Methods in Educational Sciences and Psychology. First ed. Tehran: Samt and Publications of Shahid Beheshti University.
13. Bazargan A (2008). Introduction to Qualitative and Mixed Research Methods. First ed. Tehran: Didar.
14. Tehran University of Medical Sciences(2020).https://www.tums.ac.ir.
15. Neuman LW. Social research methods, 6/E. Pearson Education India; 2007.
16. Agar M. Stories, background knowledge and themes: Problems in the analysis of life history narrative. American Ethnologist. 1980;7(2):223-39.
17. Maxwell JA(2012). Qualitative research design: An interactive approach: Sage publications.
18. Morse JM, Field P-A(1995). Qualitative research methods for health professionals: SAGE publications Thousand Oaks, CA
19. Braun V, Clarke V. Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology. 2006;3(2):77-101.