پژوهش محوری در پزشکی نیاکان (طب سنتی ایران و جهان اسلام)

چکیده

طبق گزارش کارشناسان سازمان جهانی بهداشت، ناکافی بودن تحقیقات در مورد طب سنتی، موجب فقر اطلاعات و عدم توسعه روشهای تحقیق گردیده و توسعه ضوابط و قانونمندی آن را با کُندی مواجه کرده است و بااینکه بسیاری از درمانهای سنتی احتمالا موثر، به طور روزافزونی مورد استفاده قرار میگیرند ولی بسیاری از آنها آزمایش نشد هاند و کاربردهای آنها ارزیابی نگردیده است و نتیجه کلی آنکه اطلاعات مرتبط با عوارض جانبی آنها محدود و شناخت ایم نترین و موثرترین درمانها و پیشبرد آنها در یک مسیر عاقلانه با مشکل روبرو شده است. اهداف و روش به منظور دستیابی به فضای پژوهشی دوران مجد و عظمت تمدن اسلامی در زمان حیات پُربرکت رازی، ابن سینا، جرجانی، اهوازی و . . . پس از رایان های کردن و کُدگذاری آثار مکتوب آنان نظیر الحاوی، قانون، ذخیره، هدایت و . . . با بهر هگیری از قابلیت جستجوی سریع و دقیق فای لهای رایان های به مطالعه حاضر که نوعی مطالعه توصیفی، کتابخان هایِ الکترونیکی است پرداختیم. نتایج آثار مکتوب پزشکی نیاکان، مملو از پیا مها و اید ههای پژوهشی است و اهم یافت ههای این مطالعه بدین شرح میباشد: تَقَدُّم تحقیق از طریق آزمایش بر روش قیاس, توصیه به احتراز از سوگرایی، تاکید بر امانت داری و صدق گفتار در گزارش نهایی، اشاره به لزوم انتخاب نمون ههای سالم به عنوان آزمودنی، تاکید بر لزوم بازنگری فرضیات و تکرار تحقیقات و آزمایشات در مواقعی که فرضیات قبلی به اثبات نرسیده است، استفاده از شیوه اجِماع در پزشکی نیاکان به جای متاآنالیز امروزی. بحث و نتیج هگیری پزشکی نیاکان، نه تنها جامع هنگر و بهداشت گرا بلکه پژوه شمحور نیز بوده و همواره انجام آزمایش را بر روش قیاس، ترجیح م یداد ه و پی شکسوتان این وادی که خود اهل پژوهش و تفحص بوده بر لزوم انجام آزمون، قبل از تجویز بسیاری از داروها تاکید نمود هاند ولی رویکرد مجدد محافل جهانی به شیو ههای مختلف طب سنتی و ازجمله جنب ههای درمانی آن هماهنگ با میزان تحقیقات زیربنایی و کاربردی در این زمینه نبوده و موجبات نگرانی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت را فراهم کرده است. از طرفی با توجه به پژوهش محوری پزشکی نیاکان و اینکه به فضل الهی با حمایت مسئولین طراز اوّل مملکت و اقدام به موقع وزارت متبوع، پس از سالها تعطیلی آموزش طب سنتی، مجوز برگزاری کلاسها در دانشگا ههای علوم پزشکی کشور صادر شده است جا دارد از ه ماکنون با رویکردی جدید و با بهر هگیری از ابزارهای نوین پژوهشی، جمله به جمله میراث مکتوب پزشکی نیاکان را به عنوان فرضیات و عناوین پُربار پژوهشی در نظر گرفته آنچه را که رازی، ابن سینا، جرجانی و سایر پی شکسوتان، آرزوی آزمون آنرا داشتند به آزمون گذاشته با توکل به ذات پاک احدیت و با گامهای محکم مبتنی بر پژوهش با شو ههای نوین و پرجاذب های در این وادی قدم برداریم تا جبران مافاتی در قبال تَرکِ این راه در ده ههای گذشته و آغاز مستدلی برای احیای مجدد آن به حساب آید و بدینوسیله هم به ندای نهضت نر مافزاری و هم به تحقق فتوای پُرشکوهِ نوآوری و شکوفایی و دیدگا ههای بهداشتی چش مانداز بیست ساله کشور، جامه عمل بپوشانیم. انشاالله