زمینه و هدف: قرآن بعنوان کتابی آسمانی، بهترین وسیله هدایت انسان از سوی خداوند است که در آیات فراوانی از آن توصیه های مرتبط با بهداشت و سلامت وجود دارد. از اینرو پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان بهره گیری از این کتاب ارزشمند در تولیدات علمی علوم پزشکی به اجرا در آمده است.
روش بررسی: این پژوهش بصورت مقطعی روی بخشی از پایان نامه های دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی، مقالات علوم پزشکی همچنین یک دوره نسبتا" طولانی از سلسله همایش های بهداشت محیط ( از اغاز تا سال 1392) به اجرا در آمد. داده ها به کمک چک لیستی محقق ساخته متناسب با اهداف پژوهش و به روش تحلیل استنادی جمع آوری شد. جهت پردازش داده ها از شاخص های آماری توصیفی و استنباطی استفاده گردید.
یافته ها: بررسی 511 پایان نامه مشتمل بر 20776 منبع مورد استناد نشان داد که میزان استفاده از آیات قرآن کریم در تدوین پایان نامه ها کمتر 1/0 درصد بوده است. یافته های حاصل از استخراج 19069 منبع مورد استفاده در 876 مقاله منتشره طی 22 سال از انتشار یک مجله علمی پژوهشی نیز از بهره گیری کمتر از 1 درصد از آیات قرآن کریم حکایت داشت. بررسی 13134 مقاله منتشره در 126 نشریه وابسته به 47 دانشگاه علوم پزشکی کشور نیز طی سال های 1391 و 1392 بازگو کننده بکارگیری در حد 1/0 درصد از کلید واژه قرآن در خلاصه مقالات بود. بررسی 2928 خلاصه مقاله طی دوره ای 16 ساله از همایش بهداشت محیط نیز نشان داد که تنها 5 خلاصه مقاله با موضوعی در ارتباط با قرآن منتشر گردیده است.
نتیجه گیری: در مجموع با توجه به نقش بسیار تاثیر گذار آیات قرآن کریم بر رفتار ما مسلمانان بویژه در زمینه بهداشت و سلامت، همچنین ارزش و اعتبار بالای این کتاب الهی بعنوان یک سند، سهم بهره گیری از این منبع ارزشمند در برونداد علوم پزشکی اندک است. بنابر این جلب نظر اساتید و دانشجویان در جهت ترویج بهره گیری از آیات کتاب الهی به منظور ارتقاء سطح بهداشت و سلامت جامعه لازم به نظر می رسد.
)