تعیین حد گسترش رشته های علوم پزشکی درمقاطع تحصیلات تکمیلی درکشور

نویسندگان

1 -استاد گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دبیر شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی.

2 استادگروه جراحی کودکان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، دبیر شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی.

3 دکتری تخصصی(PhD )پروتئومیکس، معاون دبیرخانه شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی.

4 کارشناس دبیرخانههای شورای عالی برنامهریزی و گسترش علوم پزشکی.

چکیده

زمینه و هدف: تاسیس یک رشته در دانشگاه اگر مبتنی بر نیازهای حال و آینده جامعه نباشد ، نه تنها باری را از مشکلات انبوه جامعه بر نمی دارد ، بلکه موجب اتلاف هزینه ها وسرمایه های ملی ، وابستگی ، رواج مدرک گرایی ، رواج سودجویی های اقتصادی ، رواج خطاهای تخصصی ، افزایش بیکاران تحصیل کرده در جامعه  ، به هدر رفتن انرژی و سرخوردگی نیروهایی می شود که با امید تعالی فردی و اجتماعی وارد عرصه های علمی گوناگون می شوند تجربه نشان داده که در بیشتر مواقع ملاک های درستی برای تاسیس یک رشته علمی در یک منطقه وجود ندارد و رقابت های منطقه ای نسبت به نیاز های منطقی جامعه غلبه دارد.هدف از این مطالعه ، تعیین حدود گسترش رشته های علوم پزشکی درمقاطع تحصیلات تکمیلی دردانشگاه های علوم پزشکی کشوربوده است.

روش: از میان بیش از 60 شاخص درون دادی ، فرایندی ، برون دادی و پیامدی ، تعدادی شاخص که دستیابی به اطلاعات آن ها میسر بود انتخاب شدند. شاخص های اصلی مورد بررسی عبارت بودند از : نمره هزینه دوره ها ، نمره هزینه محل، نسبت متقاضی ورود به رشته ها به ظرفیت پذیرش به تفکیک رشته ها، نمره بازدهی (نمره بعد خدمتی ، نمره بعد مدیریتی ، نمره بعد انتقال دانش و نمره بعد تولیدی)، تعداد کل محل های ممکن برای اشتغال و میزان امکان اشتغال.روش اصلی در باره داده هایی که به صورت عینی قابل دستیابی نبود ، استفاده از نظر خبرگان بود.

نتایج: در تعداد 28 رشته مقطع مشکل محدودسازی وجود ندارد ، رشته مقاطعی که مورد نیاز نیستند و بهتر است برای 5 سال متوقف شوند 20 مورد بوده اند (منظور ازتوقف ، پرهیز از صدور مجوز جدید ، کاهش ظرفیت ، پذیرش یک سال در میان و یا تغییر تدریجی کاربری رشته است) ،رشته مقاطعی که می توان به یک تا 2 دانشگاه اجازه تاسیس داد  23 مورد ، تعداد رشته مقاطعی که می توان به تا 5 دانشگاه مجوز تاسیس داد 62 مورد و رشته هایی که فقط باید در مراکز نظامی گسترش یابند 2 مورد بودند ورشته های جدید و تازه تاسیس (در سال های 92 و 93) و یا رشته مقاطعی که اطلاعات کاملی از آن ها در دست نبود 23 مورد بودند.

نتیجه گیری: گسترش رشته های آموزش پزشکی ،  اکولوژی انسانی ، انگل شناسی پزشکی ، حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین ،  سلامت سالمندی ، سلامت و رسانه ، سم شناسی ، علوم تغذیه در بحران و حوادث غیر مترقبه ، مامایی ، فیزیولوژی  ، فیزیولوژی ورزشی ، کتابداری و اطلاع رسانی و مدیریت خدمات بهداشتی در مقطع کارشناسی  ارشد و رشته های اخلاق پزشکی ، بافت شناسی پزشکی ، تاریخ علوم پزشکی ، پزشکی مولکولی ، علوم تشریحی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تا سال 1399در کشور محدود شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Defining the Extent of Developing Postgraduate Degrees of Medical Sciences throughout the Country

نویسندگان [English]

  • Seyed Mansour Razavi 1
  • Ahmad Khaleghnejad-Tabari 2
  • Seyed Abdolreza Mortazavi-Tabatabaei 3
  • Masoumeh Rajabi 4
1 Department of Community Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2 Department of Pediatric Surgery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3 Proteomics Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
4 High council of Medical Education Planning, Deputy Ministry of Education.
چکیده [English]

Background and Objectives: Offering a postgraduate degree not based on the present and future needs of the society, not only does not relieve any of existing innumerable problems, but may lead to loss of money and national wealth, dependency, craving for obtaining academic degrees, jobbery propagation, professional errors, unemployment of the university graduates, waste of energy and disappointment of those who undertake educational endeavor hoping for academic excellence. It seems not the objective criteria but rather regional rivalries have often been the main drive for offering postgraduate degrees. The main objective of this study has been to define the extent of developing postgraduate degrees of medical sciences throughout the country.  





Methods and Procedure: Several of more than 60 input, procedural, output and outcome indicators with prospective data gathering the main of which being the course expenditure scale, local expenses scale, rate of the applicants to the capacity of each course, outcome (considering professional, managerial, knowledge-transferring and productive aspects) scale, the whole number of possible future full- or part-time positions or whether it is conceivable at all have been selected. Experts have mainly been consulted where data was not achievable.





Results: No limitation has been shown for 28 postgraduate degrees. Twenty postgraduate degrees are not required presently and their development may be limited (i.e. refusal of issuing new permit, reducing quota, every-other-year admissions or gradually getting on with other tasks). Twenty three postgraduate degrees may only be offered by one or two universities while 62 ones can be offered by up to 5 universities. Two of them should only be developed by the military authorities. Twenty three postgraduate degrees have been offered only recently (during 2013-2014) or no detailed data could be retrieved about them.





Conclusion: MScs in the Medical Education, Human Ecology, Medical Parasitology, Medical Entomology and Vector Control, Ageing health, Health and media, Toxicology, ّFood Sciences in Crisis and Disaster Midwifery, Physiology, Exercise Physiology, Medical Library and Information Science and Health Services Management as well as MScs and PhDs in Medical Ethics, Medical Histology, History of Medical Sciences, Molecular Medicine and Anatomical Sciences should not be developed up to 2020.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Medical Sciences Job Classification
  • Work Force assessment
  • Educational Costs Calculation
  • Human Resources Indicators
1- فرزدی فرانک، مفتون فرزانه و لباف قاسمی رضا. الگوی برآورد پزشک و داروساز عمومی مورد نیاز کشور جمهوری اسالمی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت آموزشی و دانشجویی، مرکز مطالعات و توسعه آموزش و پژوهشکدهیعلوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، چاپ مهتاب 1389
2- فهرست رشته ی مقاطع مصوب علوم پزشکی– دبیرخانه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی، 1394
3- یارمحمدیان محمد حسین –یعقوبی مریم – انصاری مریم – بهرامی سوسن. شناسایی شاخص های منابع انسانی در بخش بهداشت و درمان - وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، دبیرخانه تحقیقات کاربردی – طرح -HRM/22ARS-4/25 سال 9224
4-قانون برنامه ی پنج ساله ی پنجم توسعهی جمهوری اسالمی ایران – 9226 – 9224 ،انتشارات جاودانه، جنگل –9226
5- نقشه ی جامع علمی کشور در حوزهی سالمت. شورای سیاستگذاری و معاونت هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. – 9220
6- معاونت توسعه ی مدیریت و منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مرکز توسعه ی مدیریت و تحول اداری، طرح طبقه بندی مشاغل دانشگاههای علومپزشکی و خدمات بهداشتی ودرمانی. 9222