تعیین حد گسترش رشته های علوم پزشکی درمقاطع تحصیلات تکمیلی درکشور

نویسندگان

1 -استاد گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دبیر شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی.

2 استادگروه جراحی کودکان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، دبیر شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی.

3 دکتری تخصصی(PhD )پروتئومیکس، معاون دبیرخانه شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی.

4 کارشناس دبیرخانههای شورای عالی برنامهریزی و گسترش علوم پزشکی.

چکیده

زمینه و هدف: تاسیس یک رشته در دانشگاه اگر مبتنی بر نیازهای حال و آینده جامعه نباشد ، نه تنها باری را از مشکلات انبوه جامعه بر نمی دارد ، بلکه موجب اتلاف هزینه ها وسرمایه های ملی ، وابستگی ، رواج مدرک گرایی ، رواج سودجویی های اقتصادی ، رواج خطاهای تخصصی ، افزایش بیکاران تحصیل کرده در جامعه  ، به هدر رفتن انرژی و سرخوردگی نیروهایی می شود که با امید تعالی فردی و اجتماعی وارد عرصه های علمی گوناگون می شوند تجربه نشان داده که در بیشتر مواقع ملاک های درستی برای تاسیس یک رشته علمی در یک منطقه وجود ندارد و رقابت های منطقه ای نسبت به نیاز های منطقی جامعه غلبه دارد.هدف از این مطالعه ، تعیین حدود گسترش رشته های علوم پزشکی درمقاطع تحصیلات تکمیلی دردانشگاه های علوم پزشکی کشوربوده است.

روش: از میان بیش از 60 شاخص درون دادی ، فرایندی ، برون دادی و پیامدی ، تعدادی شاخص که دستیابی به اطلاعات آن ها میسر بود انتخاب شدند. شاخص های اصلی مورد بررسی عبارت بودند از : نمره هزینه دوره ها ، نمره هزینه محل، نسبت متقاضی ورود به رشته ها به ظرفیت پذیرش به تفکیک رشته ها، نمره بازدهی (نمره بعد خدمتی ، نمره بعد مدیریتی ، نمره بعد انتقال دانش و نمره بعد تولیدی)، تعداد کل محل های ممکن برای اشتغال و میزان امکان اشتغال.روش اصلی در باره داده هایی که به صورت عینی قابل دستیابی نبود ، استفاده از نظر خبرگان بود.

نتایج: در تعداد 28 رشته مقطع مشکل محدودسازی وجود ندارد ، رشته مقاطعی که مورد نیاز نیستند و بهتر است برای 5 سال متوقف شوند 20 مورد بوده اند (منظور ازتوقف ، پرهیز از صدور مجوز جدید ، کاهش ظرفیت ، پذیرش یک سال در میان و یا تغییر تدریجی کاربری رشته است) ،رشته مقاطعی که می توان به یک تا 2 دانشگاه اجازه تاسیس داد  23 مورد ، تعداد رشته مقاطعی که می توان به تا 5 دانشگاه مجوز تاسیس داد 62 مورد و رشته هایی که فقط باید در مراکز نظامی گسترش یابند 2 مورد بودند ورشته های جدید و تازه تاسیس (در سال های 92 و 93) و یا رشته مقاطعی که اطلاعات کاملی از آن ها در دست نبود 23 مورد بودند.

نتیجه گیری: گسترش رشته های آموزش پزشکی ،  اکولوژی انسانی ، انگل شناسی پزشکی ، حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین ،  سلامت سالمندی ، سلامت و رسانه ، سم شناسی ، علوم تغذیه در بحران و حوادث غیر مترقبه ، مامایی ، فیزیولوژی  ، فیزیولوژی ورزشی ، کتابداری و اطلاع رسانی و مدیریت خدمات بهداشتی در مقطع کارشناسی  ارشد و رشته های اخلاق پزشکی ، بافت شناسی پزشکی ، تاریخ علوم پزشکی ، پزشکی مولکولی ، علوم تشریحی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تا سال 1399در کشور محدود شوند.

کلیدواژه‌ها


1- فرزدی فرانک، مفتون فرزانه و لباف قاسمی رضا. الگوی برآورد پزشک و داروساز عمومی مورد نیاز کشور جمهوری اسالمی ایران. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت آموزشی و دانشجویی، مرکز مطالعات و توسعه آموزش و پژوهشکدهیعلوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، چاپ مهتاب 1389
2- فهرست رشته ی مقاطع مصوب علوم پزشکی– دبیرخانه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی، 1394
3- یارمحمدیان محمد حسین –یعقوبی مریم – انصاری مریم – بهرامی سوسن. شناسایی شاخص های منابع انسانی در بخش بهداشت و درمان - وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، دبیرخانه تحقیقات کاربردی – طرح -HRM/22ARS-4/25 سال 9224
4-قانون برنامه ی پنج ساله ی پنجم توسعهی جمهوری اسالمی ایران – 9226 – 9224 ،انتشارات جاودانه، جنگل –9226
5- نقشه ی جامع علمی کشور در حوزهی سالمت. شورای سیاستگذاری و معاونت هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. – 9220
6- معاونت توسعه ی مدیریت و منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مرکز توسعه ی مدیریت و تحول اداری، طرح طبقه بندی مشاغل دانشگاههای علومپزشکی و خدمات بهداشتی ودرمانی. 9222